Rozprzestrzenianie się regularnych planów Bramantego i Rafaela było powolniejsze niż transport rzeźb czy przyswajanie rozmaitych motywów, niemniej jednak zaznaczyło się wyraźnie w XVI i XVII wieku i zaważyło na rozwoju sztuki ogrodów klasycznych.Prestiż sztuki ogrodów sprawiał, że wielu codzoziemskich miłośników i mecenasów sztuki przybywało do Italii w XVI wieku i zachwycając się wspaniałością oglądanych ogrodów pragnęło mieć u siebie podobne cuda. Wiadomo, jak dalece władcy tacy jak Henryk VIII w Anglii, Franciszek I we Francji, czy Karol V w Hiszpanii poszukiwali dzieł sztuki oraz artystów włoskich. Łatwiej było jednak przewieźć marmurowe rzeźby czy obrazy, niż przenieść ogrody.We Włoszech zakładano ogrody na miejscach najwyżej położonych, gdzie układ terenu narzucał strukturę ogrodu. W Hiszpanii wyrafinowanie ogrodów arabskich, wciąż pieczołowicie podtrzymywane, nie pozwalało całkowicie podporządkować się formułom włoskim, toteż przeniknęły tutaj tylko niektóre, przypadkowe pomysły.We Francji, podobnie jak w Anglii, Niderlandach i w Niemczech, na ogół przekształcano, w większym lub mniejszym stopniu, feudalną posiadłość, zachowując elementy dawne, dokonując adaptacji. Kiedy zaś zakładano ogród od nowa, starano się wybierać teren o łagodnym ukształtowaniu. W sztuce ogrodów można wyróżnić trzy kierunki oddziaływania myśli włoskiej; wyraziło się ono w odrodzeniu dekoracji, w bezpośrednim wpływie antyku i wreszcie w całkowitym przyjęciu włoskich koncepcji.Rozpoczęto od dekoracji, stosując podobnie jak w innych dziedzinach artystycznych importowane marmury, zwłaszcza na fontanny, przekształcano małe ermitaże na pawilony, które budowano w nowym stylu, wreszcie tworzono groty z kaskadami wodnymi i hydraulicznymi automatami (na wzór średniowiecznych). To były elementy cieszące się największym powodzeniem i najbardziej poszukiwane.Bezpośredni wpływ myśli antycznej wynikał z poznania i zrozumienia tekstów autorów starożytności z jednej strony i ze studiowania zachowanych zabytków antyku z drugiej. Pozwoliło to harmonijnie przetransponować na tereny równinne czy o małym spadku plany ogrodów, których oryginalność w Italii wypływała przede wszystkim z ich wertykalizmu. Kiedy w Mantui i Ferrarze chciano zastosować formuły rzymsko-florenckie, nie udało się znaleźć ostatecznego rozwiązania tej kwestii. Szesnastowieczne ogrody torowały drogę założeniom wieku XVII. Myśl antyczna patronowała poszukiwaniom ładu, rytmu, harmonii, obejmując najróżniejsze elementy sztuki ogrodowej owych czasów, ponieważ podstawowa przemiana dokonała się w umysłach. Przejęcie „systemu” planów włoskich nastąpiło w ostatniej fazie tych wpływów, pod koniec XVI i na początku XVII wieku: w Verneuil, SaintGermainenLaye, w Vizille, Arcueil, w CoudrayMonceau, w Heidelbergu…
Moda włoska w sztuce ogrodów na zachodzie
