Barokowe założenia ogrodowe w Polsce rozwijały się w ciągu XVII i XVIII wieku. Cechuje je wielownętrzowa struktura przestrzenna oraz ścisłe powiązanie z budowlą mieszkalną, spotęgowanie monumentalności i skali rozwiązań przestrzennych jednoczących rozmaite programowo obszary na coraz większej przestrzeni. Charakterystyczne wnętrza ogrodu 219 barokowego w postaci salonu przypałacowego największego i najbardziej ozdobnego oraz gabinety, teatr i inne, wyznaczały geometryczne bryty strzyżonych szpalerów, boskietów, grup drzew oraz płaskie tarasy z basenami i kanałami, a także liczne rzeźby.W pierwszej połowie XVII wieku wyróżnia się grupa obronnych rezydencji z fortyfikacjami bastionowymi oraz z ogrodem połączonym kompozycyjnie i funkcjonalnie w jednolity zespół przestrzenny. Do najbardziej okazałych należy zamek Krzyżtopór wzniesiony przez wojewodę Krzysztofa Ossolińskiego w latach 16311644, ujęty regularną pięcioboczną fortyfikacją bastionową i powiązany ściśle z przyległym ogrodem, obecnie nie istniejącym. Składał się on z dwóch dużych parterów kwiatowych i fontanny, z okazałej oranżerii i ogrodu oranżeriowego na zakończeniu osi głównej oraz z okalających ogrodów warzywnych i sadów, otoczonych wspólnym murem o ozdobnym zarysie w kształcie bastionów. Podobne ścisłe powiązanie ogrodu z ufortyfikowaną rezydencją cechowało Podhorce (16351640) hetmana Stanisława Koniecpolskiego, a także znacznie skromniejszy Przecław.W drugiej połowie XVII wieku upowszechnił się typ założenia wykształcony we Francji, z pałacem „entre cour et jardin”, to jest z dziedzińcem przedpałacowym oraz z ogrodem za pałacem rozplanowanymi na wspólnej osi kompozycyjnej. Zachowało się wiele tego typu założeń. W Nieborowie ogród składał się z trzech części: obszernego wnętrza salonu przypałacowego ozdobionego płaskimi parterami kwiatowymi, dalej znajdowały się gabinety szpalerowe, a na końcu boskiety. Analogiczne rozplanowanie trójdzielne wykazują także ogrody w Wysocku. Sieniawie oraz późniejszy w Małej Wsi. Świetnym założeniem ogrodowym wyróżnia się rezydencja króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie otoczona z trzech stron ogrodem. Taras górny zajmowały płaskie partery ze schodami i grotą na osi głównej, zaś dolny sadzawki i boskiety przed jeziorem. Podobny do Wilanowa był ogród w Łubnicach. Inną odmianę ogrodu z drugiej potowy XVII wieku reprezentuje ogród w Rogalinie z dużym parterem kwiatowym zakończonym tarasowym kopcem ziemnym.W ciągu XVIII wieku rozszerza się i umacnia wpływ francuskiej sztuki ogrodowej. Najbardziej jest on widoczny w królewskich i magnackich rezydencjach pałacowo-ogrodowych z okazałymi parterami haftowymi, dekoracją rzeźbiarską, basenami i fontannami. W Warszawie z inicjatywy Augusta II zostało zrealizowane duże założenie urbanistyczno-ogrodowe znane pod nazwą Osi Saskiej. Całość składa się z zespołu pałacowego z dziedzińcami, z dużego (17-hektarowego) ogrodu bogato wyposażonego i ozdobionego licznymi rzeźbami oraz z zespołu pawilonów koszarowych podporządkowanego kompozycyjnie całości założenia. Największym zamierzeniem urbanistyczno-ogrodowym była Oś Stanisławowska na terenie Ujazdowa. długości około 7,5 km. W pierwszej fazie urządzono z inicjatywy Augusta II część wschodnią założenia, obejmującą taras dolny ze zwierzyńcem pod zamkiem, z charakterystycznym wielkim kanałem ogrodowym (1717-1725) na osi głównej. Rozbudowy części wjazdowej, z gwiaździstym układem alej i placów w kierunku zachodnim aż do Woli, dokonał Stanisław August w latach 17661779. Podobne dążenia do układów sprzężonych, obejmujących nie tylko rozwiniętą kompozycję ogrodu, ale również osiedla, zwierzyniec, przylegle pola i aleje dojazdowe, podporządkowane wspólnej dominancie pałacowej, są charakterystyczne także dla licznych rezydencji magnackich, jak na przykład w Rydzynie, Białymstoku i Choroszczy, Łańcucie, Otwocku Wielkim, Wolborzu i Oliwie. W tym samym duchu były rozbudowywane stare ogrody Wilanowa i Nieborowa.Odmienną grupę rozwiązań stanowią licznie zakładane barokowe ogrody przy pałacach miejskich, zazwyczaj na niewielkich powierzchniowo działkach budowlanych i głównie na przedmieściach. Składały się wówczas z jednego wnętrza dekoracyjnego o charakterze salonu ogrodowego z bocznymi aneksami gabinetów.Z kolei wokół skromniejszych dworków i pałaców na wsi dość często realizowano program nawiązujący charakterem do stosunkowo długo utrzymującej się tradycji ozdobno użytkowych ,,włoskich” ogrodów z okresu renesansu.Na szczególną uwagę zasługują początkowe realizacje miejskich założeń publicznych, na przykład Ogród Krasińskich w Warszawie (1768). oraz promenady miejskie, jak Wielka Aleja w Gdańsku (17601770). Środkowa część warszawskiego Ogrodu Saskiego została udostępniona do publicznego użytku już w 1727 roku.
Ogrody barokowe
