Zwierzyniec przy rajskich ogrodach

Inne wiadomości o ogrodach perskich są dużo późniejsze Dopiero w IV wieku p.n.e. Ksenofon opisał „raj” Cyrusa w Sardes. Jeśli ufać dokładności tego opisu, sądzić należy, że ogólny układ ogrodu był geometryczny, że rośliny owocowe mieszano z ozdobnymi, że dzięki systemowi nawadniania utrzymywano urodzajność gleby, że wreszcie był tam zwierzyniec z licznymi pawilonami. Ogród ten często naśladowano. świadczy o tym park do polowań króla Perseusza i olbrzymi park Ksenofona w jego posiadłości Scillonte. Zakładano je w nawiązaniu do tradycji polowań organizowanych przez Asyry jeżyków. którzy uprzednio schwytane zwierzęta wypuszczali na łowców w czasie polowania. Był to sport niebezpieczny, a zarazem znako­mite widowisko przysparzające sławy władcy. Wspaniałe świadectwa tych wydarzeń przetrwały w postaci asyryjskich reliefów przedstawiających zranioną lwicę i Asurbanipala polującego na Iwa (British Museum). Skojarzenie królestwa zwierząt z królestwem roślin dopełniało koncepcję „raju” leżącą u podstaw tych monumentalnych kreacji. To ono nadawało perskim ogrodom charakter zamkniętego świata, kosmosu.Niestety, o tych ogrodach zachowały się tylko pisane informacje, które nie pozwalają odtworzyć wizualnej formy perskiego „raju”, w jakiej trwał on aż po schyłek imperium achemenidzkiego w 333 p.n.e. Nieco więcej wiemy o okresie sasanidzkim. Ekspedycja OxfordField ustaliła w drodze wykopalisk, że na obszarze między Tygrysem a Eufratem znajdowały się liczne sasanidzkie wille, z których kilka, a także kilka pałaców, odnaleziono na miejscu starożytnego Kisz. Na militarnym szlaku pomiędzy Chanikinem a Huluwanem odkryto ruiny zamku Kasri Szirin. w którym zgodnie z tradycją rezydowała Szirin. faworyta Chosroesa II. Płaskowzgórze, na którym wznosił się zamek, wzmocnione było fortecą Chosroesa. Znajdował się na nim wielki park. którego mury były zarazem akweduktami.